Θα πρέπει να ψάξει κανείς στα βάθη των αιώνων για να βρει την αρχή της ιστορίας της Βολισσού. Κωμόπολη χιλιοτραγουδισμένη, αγαπημένη ποιητών και συγγραφέων, γνώρισε την ακμή και την ευημερία σε πολλές φάσεις της ιστορικής της διαδρομής.
Η κατάληξη ?ισσός μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για προελληνικό τοπωνύμιο.
Στην περιοχή βρέθηκαν πολλές αρχαίες επιγραφές, μια μάλιστα απ αυτές στην Παναγία στις Πλάκες μαρτυρεί την ύπαρξη Ασκληπιείου.
Το όνομά της συναντάμε στο Θουκυδίδη, απ όπου πληροφορούμαστε για την απόβαση των Αθηναίων στη Χίο, το 411 π.Χ., και τη νίκη τους σε μάχη που έγινε στη Βολισσό εναντίον των Χιωτών.
Η παράδοση τη συνδέει με τον Όμηρο, θεωρώντας την ως τόπο διαμονής (πιθανόν και θανάτου) του μεγάλου ποιητή που λέγεται ότι έγραψε στη Βολισσό μεταξύ άλλων την Βατραχομυομαχία, Ψαρομαχία και Επταπακτική.
Με αφορμή αυτή τη σχέση της με τον Όμηρο, δημιουργείται και ο δεσμός της με τον Αδαμάντιο Κοραή ο οποίος της αφιέρωσε τη «Βολισσία έκδοση» της Ιλιάδας.
Η Βολισσός είναι ξακουστή για το Κάστρο της που δεσπόζει στην κορυφή του λόφου και που αποτελούσε το βασικό αμυντικό οχυρό της Βόρειας Χίου. Η παράδοση το αποδίδει στο στρατηγό του Ιουστινιανού Βελισσάριο που λέγεται ότι όταν τυφλώθηκε βρέθηκε εδώ εξόριστος και ναυαγός. Το αναφέρει η Άννα Κομνηνή στην Αλεξιάδα της. Ανακαινίστηκε από τους Γενουάτες ενώ σήμερα διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Έχει τραπεζοειδές σχήμα και 6 κυκλικούς πύργους.
Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε τόσο η Βυζαντινή όσο και η Μεσαιωνική Βολισσός. Στη χρόνια του Βυζαντίου βρέθηκαν εξόριστοι στη Βολισσό ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης και ο στρατηγός Βάρδας Φωκάς ενώ εγκαταστάθηκαν εδώ βυζαντινές οικογένειες που ρίζωσαν και τα ονόματά τους σώζονται μέχρι σήμερα (Φωκάς, Καναβούτσης, Μαύρος, Γορδάτος). Ο Ιερώνυμος υποστηρίζει ότι κατά τα μεσαιωνικά χρόνια η Βολισσός ήταν πρωτεύουσα του νησιού.
Στις σφαγές του 1822 η Βολισσός έδωσε το δικό της φόρο αίματος. Σημαντική ήταν η προσφορά της στον απελευθερωτικό αγώνα του 1912, με το αντάρτικο σώμα Βολισσού. Μεγάλη ήταν η βοήθεια που πρόσφεραν τα εθελοντικά σώματα από την Ικαρία και την Κρήτη. Η Βολισσός δεν υστέρησε σε πατριωτική δράση και κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης. Να σημειωθεί ότι Βολισσιανοί αντιστασιακοί φιλοξενούσαν τον Ιάσονα Καλαμπόκα.
Δυο Αγίες, η Αγία Μαρκέλλα κι η Αγία Ματρώνα, έχουν πατρίδα τους τη Βολισσό. Την πλούσια θρησκευτική της παράδοση φανερώνουν ακόμα η κατά περιόδους (στη διάρκεια των ετών από το 1571 μέχρι το 1859) εκκλησιαστική της ανεξαρτησία αφού ανήκε στην «Εξαρχία Πυργίου, Βολισσού και Ψαρών» με αποτέλεσμα να υπάγεται κατευθείαν στο Οικουμ. Πατριαρχείο, καθώς και οι 40 εκκλησίες που τη στολίζουν.
Από τη Βολισσό κατάγονταν σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Μητροπολίτης Ρόδου (1357-1369) Νείλος Διασωρινός (ένας από τους συντάκτες των Εγκωμίων του Επιταφίου), ο παιδαγωγός της Εθνικής μας Αντίστασης Μιχ. Παπαμαύρος, ο υπουργός και 7 φορές βουλευτής Χίου Νίκος Ζορμπάς, ο αγιογράφος Μιχαήλ Αναγνώστης Οικονόμου, κατά μία πληροφορία ο Μητροπολίτης της απελευθέρωσης Ιερώνυμος Γοργίας ή Γιούργας κ.α.
Η παραγωγική ιστορία της Βολισσού θα σταθεί στη μεγάλη παραγωγή λαδιού (κάποτε ο Κάμπος της Βολισσού έδινε το 1/3 της συνολικής παραγωγής του νησιού), στη σηροτροφία με τα περίφημα μεταξωτά, στα αμπέλια, στα σύκα, στο σιτάρι, στα αμύγδαλα και βέβαια στο γεγονός ότι στις αρχές και στα μέσα του 20ου αιώνα η Βολισσός ήταν ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο.
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός της Βολισσού ξεπερνούσε τους 3000 κατοίκους ενώ στην απογραφή του 2011 είχε μόλις 313. Η πραγματικότητα είναι σκληρή καθώς η περιοχή συνεχώς φθίνει πληθυσμιακά κι έχει καταντήσει ένας πληθυσμός γερόντων.
Είναι έδρα της Δημοτικής Ενότητας Αμανής του Δήμου Χίου και ζει παρέα με τη μαγεία της χειμωνιάτικης μοναξιάς της και τη ζωντάνια που τη χαρακτηρίζει το καλοκαίρι χάρη στα πλεονεκτήματα που αφειδώλευτα χαρίζει το μοναδικό φυσικό της περιβάλλον.
I don’t care what so called experts think, to me anyone can write prose but it takes a lot more skill and creativity to produce a thesis writing company good rhyming poem that holds meaning and tells a story.